Global Forum over Migratie en Ontwikkeling, dag 1-4

Dag 1, dinsdag 21 oktober
Een beetje uitgeschud ben ik wel, na 20 uur en mijn eerste verre trip alleen. Het is ook nogal eenzaam in het hotel, dat ergens in de jaren 70 zijn hoogdagen moet hebben gekend, maar ik kan niet klagen. Alles werkt, behalve de toegang tot internet, en het is schoon.

Dag 2, woensdag 22 oktober
Ik loop een beetje nerveus, vanavond is er een eerste, gelukkig informele, uitwisseling over de trends in Europa i.v.m. migratie. En ik moet mijn presentatie nog afwerken.
Aangekomen op het 11.11.11 secretariaat blijkt een presentatie niet echt nodig, ik zet alle puntjes dan maar onder elkaar in een kort documentje.
Hanneke heeft een heel interessante groep van mensen bij elkaar gezocht. De avond is veel te kort om over alle onderwerpen door te kunnen discussieren.
Mijn uiteenzetting en de discussie achteraf vallen reuze mee. Over de veel te restrictieve houding van Europa tegenover migranten zonder papieren zijn we het snel eens. Alleen blijkt het veel moeilijker om echte antwoorden te vinden op de vraag welke migratie de Filipijnse oganisaties dan wel willen. De kern van hun betoog is dat er vooral veel meer werk moet worden gemaak van kansen en waardige jobs in de zendende landen. Nu vertrekken heel wat mensen niet vrijwillig, maar omdat ze geen perspectief zien voor ontwikkeling in eigen streek. Maar migratie voorstelen als iets negatiefs willen ze natuurlijk ook niet.
Ook het gevaar op brain drain komt naar boven, omdat de EU in de eerste plaats mikt op hoger opgeleiden als uitverkoren doelgroep. Voor lager opgeleiden en mensen zonder papieren zijn onze politici veel minder geneigd oplossingen en wettelijke migratiekanalen aan te bieden.
Als antwoord op het gevaar van brain drain komt o.a. de suggestie van tijdelijke migratie voor een periode van 5 jaar. Maar dat is precies het soort systeem dat migranten in een heel kwetsbare positie duwt. En wat met de rest van de familie? Men is het hier zo gewoon dat mensen hun partner en kinderen achterlaten dat ik de eerste ben die opwerpt dat dit toch geen menselijke vorm van migratie is. Natuurlijk zijn we het ook hierover eens, maar tot een echte concrete oplossing komen we niet, behalve misschien dat er veel talent verloren gaat doordat heel wat kinderen geen toegang hebben tot het best mogelijke onderwijs en niet verder kunnen studeren.

Dag 3, donderdag 23 oktober
Interessante workshop in de voormiddag. PILIPINO TIME. Ofwel een reeks van korte presentaties over de situatie van Filipijnse migranten. Met onder andere een externe kijk op ons Europa. Dat stemt altijd tot nadenken. Ik onthou vooral dat er bij ons grote problemen zijn omdat we de diplomas van migranten niet erkennen en ook geen vlotte oplossingen bieden om eventuele tekorten in de opleiding te verhelpen.
Daardoor kunnen verpleegsters enkel werken als schoonmaakster of verpleeghulp.
In de namiddag krijg ik als Vlaming een koekje van eigen deeg in de University of the Philipines. Er gaat een workshop door over migratie en verbondenheid met het thuisland. Aan deze unief hebben ze de nationalistische reflex om zoveel mogelijk sprekers in het Tagalog aan het woord te laten. De zuster naast me vindt het een schande. Ik moet aan BHV denken. Maar alle slides waren in het Engels, op die manier heb ik toch iets opgestoken. Maar wat opnieuw opviel: het is fout als regeringen in het zuiden migratie beschouwen als een ontwikkelingsstrategie, vooral als ze dit zo massaal en voor zo een lange periode doet als de Filipijnse.

Dag 4, vrijdag 24 oktober
Iedereen lijkt aangekomen, het hotel zit goed vol regionale vertegenwoordigers van over heel Azie, van allerlei migrantenverenigingen of verdedigers van migrantenrechten. Er heerst een veel leukere sfeer dan de voorbije dagen en het hotel ziet er zelfs beter uit nu het minder leeg is.
Vandaag was opnieuw boeiend. De eerste dag van de regionale conferentie van Migrants Forum Asia.
Domestic workers (o.a. van de organisatie van Jeanne Devos) pleitten voor de erkenning van hun beroep en om hun paspoort te mogen behouden na aankomst bij hun werkgever. En ook voor het loskoppelen van hun verblijfsvergunning van een bepaalde job of werk(gever), want die krijgt daardoor een veel te grote macht over hen. Het is een praktijk die bij ons vooral toegepast wordt door mensenhandelaars, maar die in het midden-oosten gewoon bij de praktijk van legale arbeidsmigratie lijkt te horen. Je kunt daar dan wel een contract hebben, maar blijkbaar garandeert dat in de praktijk weinig tot niets.
Filipinos pleiten ervoor dat hun regering enkel het aantal mensen zou uitsturen voor migratie, dat ze goed genoeg kan opvolgen en waarvoor ze de rechten kan helpen beschermen via de consulaten en ambassades. Als er te weinig menskracht is op die diensten, moet men de aantallen maar beperken.
Dat lijkt nogal sterk op de houding van ontvangende landen, met de EU op kop. Echt gelijke rechten kan je pas garanderen als je ook waardig werk kunt aanbieden aan gelijke voorwaarden als voor lokale werknemers. Enerzijds aanvaardt men die redenering hier, maar anderzijds lijkt elk terugkeerbeleid uit den boze. Maar wat dan met al die mensen waarvoor geen jobs aan gelijke voorwaarden te vinden zijn?

De EU richtlijn over de terugkeer van "illegale" migranten krijgt er hier, terecht, duchtig van langs. Al is het voor de meest repressieve lidstaten een stap vooruit en is er niets dat de lidstaten met een menselijker beleid verplicht om af te zakken naar de minimale EU norm. Al is het gevaar natuurlijk reeel dat ze dat wel zullen doen.