De ontwikkelingen van de laatste weken zijn natuurlijk allesbehalve hoopgevend. Het ziet er op dit moment niet naar uit dat er op korte termijn een duurzame oplossing komt. Na 18 jaar onderhandelingen zijn de Palestijnen gedesillusioneerd. De aankondiging van president Abbas dat hij geen kandidaat is voor een tweede termijn is volgens al-Malki een openlijk signaal van frustratie zowel over het proces als over de rol van de verschillende partijen in de vredesonderhandelingen.
Volgens al-Malki is Israël gewoon niet geïnteresseerd in vrede. Economisch heeft het een groot belang bij het volhouden van de bezetting. Paradoxaal genoeg zijn de Palestijnse gebieden na de EU immers de belangrijkste afzetmarkt voor Israëlische producten. Er wordt jaarlijks voor meer dan een miljard dollar aan producten in de bezette gebieden verhandeld. Daarnaast biedt de bezetting Israël de mogelijkheid om beetje bij beetje Palestijns land te annexeren. Een akkoord, zegt al-Malki, zou zowel de economische winst als de geleidelijke landroof een halt toeroepen.
Volgens de minister loopt het vredesproces vast omdat de bilaterale onderhandelingen tussen Israëli's en Palestijnen door de Israëli's volledig georchestreerd worden als een gesprek tussen een bezettende macht en een bezette bevolking. Bijvoorbeeld het cruciale punt van de status van Jeruzalem wordt in die setting door de Israëli's afgevoerd als onbespreekbaar. Al-Malki ziet maar één oplossing. Hij vraagt dat de internationale gemeenschap optreedt als derde partij. Alleen op die manier kunnen de partijen op een normale gelijkwaardige manier met elkaar onderhandelen. Volgens al-Malki moet het kwartet (EU, US, Rusland en UN) de rol van derde partij op zich nemen. Zij moeten hun verantwoordelijkheden opnemen en actief betrokken zijn in de onderhandelingen. Natuurlijk is hij, zoals vele andere, verontwaardigd over de onwil van de Amerikanen om Israël tot toegevingen te dwingen. "Hoe kan de US beweren dat ze de Israëli's niet tot toegevingen kunnen overtuigen over de nederzettingen? Komaan wie is eigenlijk de wereldmacht? Wie is hier de baas?"
Gevraagd of de Palestijnen de 2-staten oplossing nu loslaten, gaf hij aan dat dit voor Israel de enige haalbare kaart is. Het alternatief van één staat kan alleen aanvaardbaar en leefbaar zijn op basis van gelijke burgerrechten. Maar als gevolg van demografische ontwikkelingen, zou dit op termijn leiden tot een meerderheid van Palestijnen en dat kan toch moeilijk Israel`s bedoeling zijn? Ondertussen rijst echter wel de vraag of een 2-staten oplossing nog haalbaar is gezien de voortdurende expansie van de nederzettingen en het opknippen van de Palestijnse gebieden in van elkaar gescheiden stukjes grondgebied?
In de namiddag ontmoeten we Maha Ahy Dayyeh van het Women's Center for Legal Aid and Counseling. Maha is een sterke vrouw. Ze heeft "maar" twee kinderen en is dus de uitzondering op de regel. De Palestijnse vrouwen krijgen namelijk gemiddeld vijf kinderen. Kinderen zijn, in een land waar er oorlog, angst en onzekerheid is, een vorm van zekerheid. In het Centrum kunnen vrouwen terecht voor (juridisch) advies en begeleiding. Vrouwen worden er geïnformeerd over hun rechten. Zo gaan nog te veel vrouwen ervan uit dat ze geen hoederecht kunnen krijgen over hun kinderen. Weinig vrouwen durven hun erfenis opeisen uit vrees voor familiale vervolging. De oorlog zorgt ook voor meer agressie onder de bevolking, waardoor ook familiaal geweld toeneemt. Allemaal zaken waarmee vrouwen terecht kunnen bij het Centrum. We waren blij verrast dat meisjes op het vlak van onderwijs evenveel kansen krijgen als jongens. Maar wat ons verontrustte was de dalende huwelijksleeftijd van meisjes en jongens dit ten gevolge van de onzekerheid die de oorlog en bezetting met zich meebrengt. Kindsbruiden van 14, 15 jaar zijn geen uitzondering, zeker niet in de Gaza.
Nahima Lanjri en Pol De Greve
