Aankomst in Rwanda

6-7 september - Mijn eerste bezoek aan Centraal-Afrika begint in Rwanda. We landen ’s avonds in “Kigali by night”. De volgende ochtend valt op hoe ontwikkeld deze hoofdstad is. Prima berijdbare wegen, motards met helm, een veilig gevoel en – grappig detail - er is zelfs een shoppingcenter. Laat er geen twijfel over bestaan: Kigali is op het eerste zicht een natte droom voor de ontwikkelingshulp. Het overheidsbudget van Rwanda bestaat naar verluidt ongeveer voor 50% uit ontwikkelinghulp. Efficiënt besteed ontwikkelingsgeld zorgt voor erg zichtbare resultaten in deze hoofdstad en maken van Rwanda een heuse lieveling van de donoren. Of het allemaal efficiënt besteed ontwikkelingsgeld is? De waarheid is wellicht iets genuanceerder en zeker niet iedereen denkt er zo over. Congolezen bijvoorbeeld noemen een mooie nieuwe wijk in Kigali “Merci Congo”,doelend op de inkomsten die de Rwandese overheid zou halen uit de plundering van de natuurlijke rijkdommen uit Congo.

’ s Morgens brengen we een bezoek aan de Memorial, een museum over de genocide in Rwanda, dat onder andere mee gefinancierd wordt door de Belgische overheid. Het schetst kort de geschiedenis van Rwanda en hoe de tragische gebeurtenissen van april 1994 reeds erg lang geleden hun wortels hadden in deze samenleving. De waanzin van die drie dramatische maanden in 1994 wordt met een aantal getuigenissen (van nog steeds erg jonge mensen) en door middel van pakkende beelden treffend weergegeven. De sprekende beschrijving van de gruwel en het besef dat dit slechts 14 jaar geleden plaatsvond maakt indruk. De zaal waarvoor overlevenden van de genociden foto’s – vaak de enige die ze bezitten- aanleverden van de kinderen die het niet haalden is aangrijpend. Er hangen honderden foto’s van kinderen tussen de 3 maanden en 7 jaar oud… Een aantal foto’s zijn uitvergroot met een korte samenvatting van het leven van de kinderen. Het eindigt telkens met hun doodsoorzaak: neergeknuppeld, afgemaakt met machete, kogel door het hoofd, tegen de muur gesmakt… Hartverscheurend.

Onze partner CCOAIB grijpt mijn bezoek aan om bloemen ter nagedachtenis van de slachtoffers te leggen. Zelf hadden we namens de Vlaamse ngo’s een foto laten inkaderen om onze steun te betuigen aan de slachtoffers en aan al wie werkt aan de wederopbouw van een samenleving voor alle Rwandezen. De Rwandese radio en televisie coverden het bezoek en vroegen me wat het meest indruk gemaakt had. Ik moet niet lang nadenken: “het totale falen van de internationale gemeenschap bij het voorkomen van deze massamoord”. En dan heb ik het nog niet gehad over de Belgische rol in deze geschiedenis. Een bezoek om nooit te vergeten….

’s Namiddags rijden we vanuit Kigali doorheen Rwanda naar Bukavu in Oost-Congo waar we een afspraak hebben met Aleki, onze Congolese collega. Al gauw zie ik dat naarmate we van Kigali wegrijden, de bouwwerken minder indrukwekkend worden. De weg daarentegen is van prima kwaliteit. We maken een korte tussenstop in Butare om te eten en beginnen dan aan een prachtig stuk natuur door het oerwoud. Dat naarmate we vorderen het wegdek steeds slechter werd en dat we door de enorme putten soms stapvoets vooruitgeraken, deert ons niet, het geeft ons tijd om de aapjes uit het oerwoud wat beter te bekijken. Jammer genoeg had niemand ons gezegd dat de grens naar Congo onherroepelijk sluit om 18u. We geraken er niet op tijd en zijn verplicht te logeren in Cyangugu op 50 m van de grens. Als we morgenvroeg op tijd vertrekken brengt dat ons programma wellicht niet in gevaar.

Bogdan Vanden Berghe